Citeren en verwijzen zijn twee essentiële elementen van academisch schrijven. Ze spelen een cruciale rol bij het erkennen van de bronnen die in een stuk worden gebruikt en bij het erkennen van het werk van andere onderzoekers. 

Inzicht in de basisverschillen tussen citeren en verwijzen is essentieel voor het behalen van academisch succes. In dit artikel bekijken we de verschillen tussen citeren en verwijzen, het belang ervan en praktische hulpmiddelen om ze succesvol te gebruiken bij het schrijven. 

Wat is een citaat?

Citeren is het erkennen van een bron in de hoofdtekst van een document. Als je naar een bron verwijst, laat je zien dat je de informatie, ideeën of woorden van die bron hebt gebruikt. Door je bronnen te citeren erken je de oorspronkelijke auteur en kunnen lezers het bronmateriaal vinden als ze meer willen weten.

Citaten in academisch werk bevatten vaak de naam van de auteur, het jaar van publicatie en het (de) paginanummer(s) van het oorspronkelijke materiaal. Citaten kunnen worden gebruikt om bewijs te leveren ter ondersteuning van een argument, om een bewering geloofwaardig te maken of om het werk van andere onderzoekers te erkennen.

Wat is verwijzen?

Referenceren is het proces van het geven van een grondige lijst van alle bronnen die in een document worden genoemd. Deze lijst komt aan het einde van het document en geeft uitgebreide bibliografische informatie voor elke bron, inclusief de naam van de auteur, de titel van het werk, de uitgever en de publicatiedatum. 

Citeren versus verwijzen: Belangrijkste verschillen

Definitie en doeleinden

Hoewel citeren en verwijzen nauw met elkaar verbonden zijn, zijn er een aantal belangrijke verschillen tussen de twee:

Citeren is het herkennen van een informatiebron in de tekst van een document, meestal door de naam van de auteur en het jaar van publicatie tussen haakjes te zetten, of door een voetnoot of eindnoot te gebruiken. Citeren wordt vaak gebruikt om een argument of bewering te ondersteunen of om bewijs te leveren voor iets in het bijzonder binnen de hoofdtekst. 

Referenceren daarentegen is het presenteren van een complete lijst van alle genoemde bronnen, meestal aan het einde van het document. Het doel van refereren is om lezers een uitgebreid en nauwkeurig overzicht te geven van de bronnen die in het document gebruikt zijn, zodat ze het genoemde materiaal kunnen identificeren en verifiëren en zodat latere wetenschappers het werk kunnen uitbreiden door dezelfde bronnen te gebruiken.

Inhoud

Een citaat bevat normaal gesproken de naam van de auteur, het jaar van publicatie en het (de) paginanummer(s) van het bronmateriaal. In sommige situaties kan aanvullende informatie worden gegeven, zoals de titel van het werk of de naam van de uitgever.

Een referentielijst daarentegen bevat meer gedetailleerde informatie over de bron; elk item in de referentielijst bevat meestal de naam van de auteur, de titel van het werk, de uitgever en de publicatiedatum, evenals andere relevante informatie zoals de editie, het volume of paginanummers.

Opmaak

Citaten zijn vaak kort en worden in de hoofdtekst van een document gebruikt om uit te leggen waar bepaalde informatie of ideeën vandaan komen. Ze kunnen verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de gebruikte citatiestijl en ze kunnen worden geformatteerd tussen haakjes, voetnoten of eindnoten, hun plaatsing binnen het document kan ook variëren op basis van de citatiestijl.

Referenties daarentegen zijn een volledige lijst van alle bronnen waarnaar verwezen wordt in een document. Ze staan meestal aan het einde van een document, op een andere pagina, en zijn alfabetisch gerangschikt op de achternaam van de auteur of, als er geen auteur is, op het eerste woord van de titel.

De structuur van verwijzingen, zoals citaten, kan veranderen op basis van de gebruikte citatiestijl. 

Soorten citaten

Er zijn verschillende soorten citaten die in een tekst kunnen worden gebruikt. Hier volgen een paar voorbeelden van de meest voorkomende soorten:

Directe offerte: 

Een direct citaat is een exacte reproductie van een tekst, zin of zinsdeel uit een bron, omgeven door aanhalingstekens en geciteerd met de naam van de auteur, het jaar van publicatie en het (de) paginanummer(s) van het bronmateriaal.

"Het mooiste wat we kunnen ervaren is het mysterieuze" (Einstein, 1979, p. 5).

Parafraseren:

Het herformuleren van materiaal uit een bron in je eigen woorden, terwijl je de juiste eer vermeldt, staat bekend als parafraseren. Omdat het parafraseren veel zinnen bevat, vermeld je de naam van de auteur en het jaar van publicatie, maar niet het paginanummer.

Volgens Einstein (1979) is de mooiste sensatie de verwondering over het onbekende.

Samenvattend:

Samenvatten is wanneer je een beknopte samenvatting of verkorte versie van een bron in je eigen woorden weergeeft, terwijl je de auteur citeert. De naam van de auteur en het jaar van publicatie moeten in het citaat worden opgenomen.

Onderzoekers hebben ontdekt dat de consumptie van suiker verband houdt met een hoger risico op obesitas en diabetes (Smith, 2015).

Indirect of secundair citaat:

Citeren van materiaal dat je in de ene bron hebt ontdekt, maar dat voor het eerst in een andere bron is gepubliceerd. Zowel de naam van de oorspronkelijke auteur als de auteur van de bron die je hebt gebruikt, moeten in de citatie worden opgenomen.

Johnson (1998), zoals geciteerd in Smith (2015), ontdekte dat er een positieve correlatie is tussen lichaamsbeweging en geestelijke gezondheid.

Soorten verwijzingen

Auteur-Datum Systeem

De bronnen in het auteur-datumsysteem worden aan het einde van het rapport vermeld in alfabetische volgorde op de achternaam van de eerste auteur, zoals in het volgende voorbeeld:

Smith, J.K., L.M. Johnson, en R.T. Green. 2020. Effecten van klimaatverandering op bosecosystemen. Ecology and Conservation, 25(4), 45-56.

Numeriek systeem

In het auteursdatumsysteem worden bronnen in alfabetische volgorde gerangschikt op basis van de achternaam van de eerste auteur en bijvoorbeeld aan het einde van het rapport geplaatst:

4. Wilson, J.T., P. Mitchell en K. Jones. 2010. Vogelgemeenschappen in een gefragmenteerd boslandschap. Tijdschrift voor Wildbeheer, 74(2), 223-231.

Het belang van citeren en verwijzingen

Citeren en verwijzen zijn essentieel in academisch schrijven, omdat auteurs hiermee de originele bronnen voor de gebruikte informatie kunnen vermelden. Hierdoor kunnen lezers de beweringen in de tekst verifiëren en de bronnen vinden die als ondersteuning worden gebruikt. 

Juiste citaten en referenties helpen bij het overbrengen van de betrouwbaarheid en deskundigheid van de auteur over het onderwerp en voorkomen beschuldigingen van plagiaat.  

Hulpmiddelen voor citeren en verwijzingen

Hulpmiddelen voor citeren en verwijzen kunnen het beheer van bronnen aanzienlijk efficiënter en nauwkeuriger maken. Deze hulpmiddelen zijn onder andere:

  • EndNote, Zoteroen Mendeley zijn voorbeelden van software voor referentiebeheer die je kunnen helpen bij het verzamelen, opslaan en organiseren van bronnen en bij het maken van citaten en bibliografieën.
  • Generatoren van citaten, zoals EasyBib, Citatie Machineen BibMekun je broninformatie invoeren en een citaat in de juiste citatiestijl genereren.
  • Tekstverwerkingssoftware met ingebouwde citatiemogelijkheden, zoals Microsoft Word en Google Docs, die citaten en bibliografieën in een groot aantal formaten kan produceren.

Deze hulpmiddelen kunnen je helpen om ervoor te zorgen dat je citaten en referenties nauwkeurig, consistent en goed gestructureerd zijn, waardoor je tijd en moeite bespaart en mogelijke fouten en ethische overtredingen kunt voorkomen.

Begin met het maken van infographics en wetenschappelijke illustraties

Mind The Graph is een gebruiksvriendelijke en aanpasbare tool die gebruikers kan helpen bij het grafisch communiceren van moeilijke wetenschappelijke concepten en gegevens. Gemaakt met het doel om het leven van onderzoekers, studenten, docenten en professionals op vele gebieden eenvoudiger te maken.

logo aanmelden

Abonneer u op onze nieuwsbrief

Exclusieve inhoud van hoge kwaliteit over effectieve visuele
communicatie in de wetenschap.

- Exclusieve gids
- Ontwerp tips
- Wetenschappelijk nieuws en trends
- Handleidingen en sjablonen