Atıf ve Kaynak Gösterme: Temel Farkları Anlamak

Atıf ve kaynak gösterme akademik yazımın iki temel unsurudur. Bir yazıda kullanılan kaynakların tanınmasını sağlamanın yanı sıra diğer araştırmacıların çalışmalarını kabul etmede çok önemli bir role sahiptirler.

Kaynak gösterme ile alıntı yapma arasındaki temel farkları anlamak, akademik başarıya ulaşmak için kritik öneme sahiptir. Bu makalede, atıf ve kaynak gösterme arasındaki farkların yanı sıra bunların önemini ve yazılarınızda başarılı bir şekilde kullanmanız için pratik araçları ele alacağız.

Atıf nedir?

Kaynak gösterme, bir belgenin ana metni içinde bir kaynağa atıfta bulunma uygulamasıdır. Bir kaynağa atıfta bulunduğunuzda, o kaynağın bilgilerini, fikirlerini veya kelimelerini kullandığınızı göstermiş olursunuz. Kaynaklarınıza atıfta bulunarak orijinal yazara teşekkür eder ve okuyucuların daha fazla bilgi edinmek istediklerinde kaynak materyali bulmalarını sağlarsınız.

Akademik yazılarda atıflar genellikle yazarın adını, yayın yılını ve orijinal materyalin sayfa numaralarını içerir. Alıntılar, bir argümanı desteklemek için kanıt sağlamak, bir iddiaya güvenilirlik sağlamak veya diğer araştırmacıların çalışmalarını onaylamak için kullanılabilir.

Referanslama nedir?

Kaynak gösterme, bir belgede adı geçen tüm kaynakların kapsamlı bir listesini sağlama sürecidir. Bu liste belgenin sonunda yer alır ve yazarın adı, eser adı, yayıncı ve yayın tarihi de dahil olmak üzere her kaynak için kapsamlı bibliyografik bilgi sağlar.

Atıf ve Kaynak Gösterme: Temel Farklılıklar

Tanım ve amaçlar

Atıf ve kaynak gösterme birbiriyle yakından ilişkili olsa da, ikisi arasında bazı önemli farklar vardır:

Alıntı, bir belgenin metni içinde, genellikle yazarın adını ve yayın yılını parantez içinde ekleyerek veya bir dipnot veya son not kullanarak bir bilgi kaynağını tanıma eylemidir. Atıflar sıklıkla bir argümanı veya iddiayı desteklemek ya da ana metin içinde belirli bir şey için kanıt sağlamak için kullanılır.

Öte yandan kaynak gösterme, genellikle belgenin sonuna doğru, bahsedilen tüm kaynakların tam bir listesini sunma eylemidir. Kaynak göstermenin amacı, okuyuculara belgede kullanılan kaynakların kapsamlı ve doğru bir kaydını vermek, bahsedilen malzemeyi tanımlamalarını ve doğrulamalarını sağlamak ve sonraki akademisyenlerin aynı kaynakları kullanarak çalışmayı genişletmelerine izin vermektir.

İçerik

Bir atıf normalde yazarın adını, yayın yılını ve kaynak materyalin sayfa numaralarını içerir. Bazı durumlarda eserin başlığı veya yayıncının adı gibi ek bilgiler de verilebilir.

Öte yandan, referans listesi kaynak hakkında daha ayrıntılı bilgiler içerir; referans listesindeki her giriş tipik olarak yazarın adını, eserin başlığını, yayıncısını ve yayın tarihini ve ayrıca baskı, cilt veya sayfa numaraları gibi diğer ilgili bilgileri içerir.

Biçimlendirme

Alıntılar genellikle kısadır ve belirli bilgi veya fikirlerin nereden geldiğini açıklamak için bir belgenin gövdesi içinde kullanılır. Kullanılan atıf stiline bağlı olarak çeşitli şekillerde olabilirler ve parantez, dipnot veya son not olarak biçimlendirilebilirler, belge içindeki yerleşimleri de atıf stiline göre değişebilir.

Buna karşılık, referanslar bir belgede atıfta bulunulan tüm kaynakların tam bir listesidir. Normalde bir belgenin sonuna, farklı bir sayfaya konurlar ve yazarın soyadına göre veya yazar yoksa başlığın ilk kelimesine göre alfabetik olarak düzenlenirler.

Kaynak gösterme yapısı, tıpkı atıfta bulunma gibi, kullanılan atıf stiline göre değişebilir.

Atıf Türleri

Bir metinde kullanılabilecek çeşitli alıntı türleri vardır. İşte en yaygın türlerden birkaç örnek:

Doğrudan alıntı:

Doğrudan alıntı, bir metnin, ifadenin veya cümlenin tırnak işaretleriyle çevrelenerek ve yazarın adı, yayın yılı ve kaynak materyalin sayfa numaraları belirtilerek bir kaynaktan aynen aktarılmasıdır.

"Deneyimleyebileceğimiz en güzel şey gizemli olandır" (Einstein, 1979, s. 5).

Başka bir deyişle:

Bir kaynaktaki materyali kendi kelimelerinizle yeniden ifade etmek ve uygun şekilde atıfta bulunmak, başka kelimelerle ifade etme olarak bilinir. Açımlama çok sayıda cümle içerdiğinden, yazarın adını ve yayın yılını ekleyin, ancak sayfa numarasını eklemeyin.

Einstein'a (1979) göre en güzel his bilinmeyene duyulan meraktır.

Özetliyorum:

Özetleme, yazara atıfta bulunurken bir kaynağın kısa bir özetini veya yoğunlaştırılmış versiyonunu kendi kelimelerinizle sunmanızdır. Yazarın adı ve yayın yılı atıfta yer almalıdır.

Araştırmacılar şeker tüketiminin daha yüksek obezite ve diyabet riskiyle bağlantılı olduğunu bulmuşlardır (Smith, 2015).

Dolaylı veya İkincil Atıf:

Bir kaynakta bulduğunuz ancak ilk olarak başka bir kaynakta yayınlanan materyalin alıntılanması. Hem orijinal yazarın adı hem de yararlandığınız kaynağın yazarı atıfta yer almalıdır.

Smith'in (2015) aktardığına göre Johnson (1998) egzersiz ve ruh sağlığı arasında pozitif bir korelasyon olduğunu bulmuştur.

Referans Verme Türleri

Yazar-Tarih Sistemi

Yazar-tarih sistemindeki kaynaklar, raporun sonunda, aşağıdaki örnekte olduğu gibi, ilk yazarın soyadına göre alfabetik sırayla listelenir:

Smith, J.K., L.M. Johnson ve R.T. Green. 2020. İklim Değişikliğinin Orman Ekosistemleri Üzerindeki Etkileri. Ecology and Conservation, 25(4), 45-56.

Sayısal Sistem

Yazar-tarih sisteminde, kaynaklar ilk yazarın soyadına göre alfabetik sıraya göre düzenlenir ve örneğin raporun sonuna yerleştirilir:

4. Wilson, J.T., P. Mitchell, ve K. Jones. 2010. Parçalanmış Bir Orman Peyzajında Kuş Toplulukları. Journal of Wildlife Management, 74(2), 223-231.

Atıf ve Kaynak Göstermenin Önemi

Kaynak gösterme ve atıfta bulunma, yazarların kullanılan bilgiler için orijinal kaynaklara atıfta bulunmalarını sağladıkları için akademik yazımda çok önemlidir. Okuyucuların metinde yer alan ifadeleri doğrulamasına ve destek olarak kullanılan kaynakları bulmasına olanak tanır.

Doğru atıf ve referans, intihal suçlamalarını önlerken yazarın güvenilirliğini ve konu hakkındaki uzmanlığını aktarmaya yardımcı olur.

Alıntı ve Kaynak Gösterme Araçları

Kaynak gösterme ve atıfta bulunma araçları, kaynakların yönetimini önemli ölçüde daha verimli ve kesin hale getirebilir. Bu araçlar arasında şunlar yer almaktadır:

EndNote, Zoterove Mendeley kaynakları toplamanıza, kaydetmenize ve düzenlemenize, ayrıca alıntılar ve bibliyografyalar oluşturmanıza yardımcı olabilecek referans yönetim yazılımı örnekleridir.
Atıf oluşturucular, örneğin EasyBib, Atıf Makinesive BibMekaynak bilgilerini girmenize ve uygun atıf stilinde bir atıf oluşturmanıza olanak tanır.
Microsoft Word ve Google Docs gibi yerleşik atıf yeteneklerine sahip kelime işlem yazılımları, çok sayıda formatta atıf ve kaynakça üretebilir.

Bu araçlar, alıntılarınızın ve referanslarınızın kesin, tutarlı ve uygun şekilde yapılandırılmış olmasını sağlamanıza yardımcı olarak size zaman ve emek kazandırabilir ve olası hatalardan ve etik ihlallerden kaçınmanıza yardımcı olabilir.

İnfografikler ve bilimsel illüstrasyonlar oluşturmaya başlayın

Mind The Graph, kullanıcılara zor bilimsel kavramları ve verileri grafiksel olarak iletmede yardımcı olabilecek kullanıcı dostu ve uyarlanabilir bir araçtır. Birçok alanda araştırmacıların, öğrencilerin, eğitimcilerin ve profesyonellerin hayatlarını kolaylaştırmak amacıyla oluşturulmuştur.