Bir ünlünün elde ettiği başarı miktarını filmlerine veya hayranlarına bakarak ölçebiliriz, benzer şekilde bir hükümetin yaptığı iyi işleri çalışanları aracılığıyla ölçebiliriz ve her bir iş profili için başarılarını bazı ölçütlerle ölçebiliriz. Bir kişinin akademik bir alan üzerindeki etkisini ölçmek için böyle bir metrik, bizim akademi̇k etki̇. Araştırma yapan akademisyenlerin kendilerine olan güvenlerini artırabileceği ve onları çeşitli alanları keşfetmeye ve kendi alanlarında üstünlük sağlamaya motive edebileceği için çok önemlidir.

Bu makalede, atıf sayılarından altmetriklere kadar çeşitli akademik etki ölçütlerini inceleyecek ve bunların güçlü yönleri ile sınırlılıklarını değerlendireceğiz. Bu ölçümlerin araştırmacılar, yayıncılar ve akademik kurumlar tarafından araştırmanın etkisini değerlendirmek ve finansman, terfi ve görev süresi ile ilgili kararlar almak için nasıl kullanıldığını inceleyeceğiz.

Akademik Etki Nedir?

Bir kişi veya grubun çalışmaları aracılığıyla akademik topluluk üzerinde yarattığı etki akademik etki olarak adlandırılır. Atıf sayıları, akran değerlendirmesi derecelendirmeleri ve belirli bir çalışma alanına yapılan katkılar için kazanılan ödüllerin tümü bunu ölçmek için kullanılabilir.

Akademik etki, genellikle bir kişinin kendi alanına yaptığı katkıların kalibresinin ve öneminin bir göstergesi olarak görülür ve araştırmanın nasıl yürütüldüğü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Yüksek profilli akademisyenler sıklıkla kendi alanlarının ilerlemesinde önemli bir etkiye sahiptir ve çalışmaları yayınlandıktan yıllar sonra bile etkisini sürdürebilir.

 Akademik Etki Nasıl Ölçülür?

Akademik etki tipik olarak bir bireyin veya grubun akademik topluluk üzerindeki etkisini ölçmek için tasarlanmış çeşitli ölçütler kullanılarak ölçülür. Akademik etkiyi ölçmek için kullanılan en yaygın ölçütlerden bazıları şunlardır:

1. Atıf Sayıları:

Bir araştırmacının çalışmasının diğer araştırmacılar tarafından yayınlanmış eserlerinde kaç kez alıntılandığı atıf sayısı olarak bilinir ve akademisyenlerin kendi alanlarındaki etki ve nüfuzunun bir göstergesi olarak hizmet eder. Atıf sayıları, bir akademisyenin çalışmasının değerini ve önemini değerlendirmek için sıklıkla bir ölçüt olarak kullanılır.

Web of Science, Scopus ve Google Scholar gibi akademik veri tabanları da dahil olmak üzere çok sayıda kaynak, atıf sayısını belirlemek için kullanılabilir. Bu veri tabanları, araştırmacıların çalışmalarına diğer araştırmacılar tarafından kaç kez atıf yapıldığını takip etmelerini ve bunu yapan yayınları ve yazarları bulmalarını sağlar. Atıf sayıları, hibe başvuruları, görev süresi ve terfi gibi akademik değerlendirmelerde sıklıkla temel bir ölçüt olarak kullanılır. 

Akademik dergilerdeki makalelerin aldığı tipik atıf sayısına dayanarak, bu dergilerin değerini ve etkisini değerlendirmek için de kullanılırlar.

İlgili Makale: Atıf Neden Önemlidir? Farklı stiller ve örnekler

2. H-indeksi

h-indeksi, bir araştırmacının çalışmalarının etki ve nüfuzunu değerlendirmek için hem yayın sayısını hem de atıf sıklığını dikkate alan bir ölçüttür. Bir fizikçi olan Jorge Hirsch, ilk olarak 2005 yılında doğrudan atıf sayılarının yerine geçmesi için önermiştir.

H-endeksini belirlemek için, öncelikle kişinin yazdığı tüm yayınlar listelenmeli ve daha sonra bu yayınlar aldıkları toplam atıf sayısına göre sıralanmalıdır. En yüksek 'n' rakamı, kişinin en az 'n' kez atıf almış 'n' yayını olduğunu gösterir ve h-indeksi olarak kabul edilir. 

Örneğin, h-endeksi 10 olan bir araştırmacı, her biri en az 10 atıf alan 10 makale yazmıştır. Bir bireyin araştırma çıktılarının hem niceliğini hem de niteliğini göz önünde bulundurduğundan, h-endeksi etki ve nüfuzun yararlı bir göstergesi olarak kabul edilir.

3. Dergi Etki Faktörü

Akademik dergilerin göreceli önemini ve etkisini değerlendirmek için kullanılan bir ölçüt dergi etki faktörüdür (JIF). Bir dergide belirli bir zaman diliminde (genellikle iki yıl) yayınlanan makale başına düşen ortalama atıf sayısı, bunu hesaplamak için kullanılan istatistiktir. Yayıncılık şirketi Thomson Reuters (şimdi Clarivate Analytics) tarafından oluşturulmuştur.

JIF, bir dergi tarafından iki yıllık bir süre içinde yayınlanan toplam makale sayısının, aynı iki yıllık süre içinde belirli bir yılda o dergide yayınlanan makalelere yapılan atıf sayısına bölünmesiyle hesaplanır.
Örneğin, son iki yılda 100 makale yayınlanmış ve bu süre zarfında 1.000 atıf yapılmışsa, bir derginin JIF değeri 10 olacaktır.

JIF, araştırmacılar, yayıncılar ve akademik kurumlar tarafından akademik dergilerin kalite ve prestijinin bir ölçüsü olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Yüksek etki faktörüne sahip dergiler, kendi alanlarında daha büyük etkiye ve öneme sahip olarak görülür ve yüksek etki faktörüne sahip dergilerde yayınlanan makaleler, düşük etki faktörüne sahip dergilerde yayınlananlara göre genellikle daha değerli ve etkili olarak değerlendirilir.

İlgili Makale: Araştırma Dergisi Etki Faktörü: Eksiksiz Bir Kılavuz ve Kıyaslama

4. AltMetrics

Altmetrikler veya alternatif metrikler olarak adlandırılan bir dizi metrik, atıf sayıları ve dergi etki faktörleri gibi daha geleneksel akademik metriklere ek olarak araştırma çıktılarının etkisini ve etkisini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Sosyal medya, bloglar, haber kaynakları ve politika belgeleri de dahil olmak üzere daha geniş bir kaynak yelpazesini dikkate alan Altmetrics, araştırmanın etkisi ve erişimi hakkında daha kapsamlı ve incelikli bir görünüm sunabilir.

Bir makalenin kaç kez indirildiği veya görüntülendiği, hakkında tweet atıldığı, blog yazıldığı veya sosyal medyada tartışıldığı, altmetrikler tarafından ölçülen araştırma çıktılarına yönelik çeşitli çevrimiçi ilgi ve katılım türlerine bir örnektir.
Ayrıca, araştırmaya katılanların akademisyen, gazeteci, karar alıcı veya halktan kişiler olup olmadıkları gibi geçmişlerini ve kimliklerini de dikkate alırlar.

Altmetrikler, aşağıdakiler gibi bir dizi araç ve platform tarafından oluşturulur Altmetric.com ve PlumX Metrics, araştırma çıktılarının çevrimiçi bahsini takip eder ve toplar. Bu araçlar, belirli bir araştırma çıktısına yönelik ilgi ve katılım düzeyini yansıtan puanlar üretmek için algoritmalar kullanır.

İlgili Makale: Altmetric: Araştırma görünürlüğünüzü artırmak için nihai kılavuz

5. Akran incelemesi değerlendirmeleri

Akran değerlendirmesi, akademik etkiyi ölçmenin bir başka yoludur. Belirli bir alandaki uzmanlar, bir bireyin çalışmasını değerlendirerek kalitesini ve önemini belirler. Olumlu hakem değerlendirmeleri, bir bireyin kendi alanında görünürlüğünü ve tanınırlığını artırabilir. 

İlgili Makale: Hakemli makale nedir ve nerede bulabiliriz?

Akademik Etki Boşlukları 

Akademik etki, bir kişinin akademik topluluk içindeki etkisinin yararlı bir göstergesi olabilir, ancak bazı kusurları ve kısıtlamaları da vardır. Aşağıda akademik etkiye ilişkin bazı önemli boşluklar yer almaktadır: 

Önyargı ve Eşitsizlik

Akademik etki sıklıkla önyargı ve eşitsizliğe maruz kalır ve bu da belirli kişi veya grupların görünürlüğünü ve tanınmasını sınırlayabilir. Önyargı, ırk, cinsiyet ve kurumsal aidiyet gibi faktörlere dayalı olarak ortaya çıkabilir ve bir kişinin kendi alanına yaptığı katkıların ne kadar iyi kabul edildiğini etkileyebilir.

Dar odak

Atıf sayıları ve etki faktörleri gibi akademik etkiyi ölçmek için kullanılan ölçütler, genellikle belirli alanlardaki veya alt alanlardaki araştırmalara öncelik vererek dar bir odağa yol açar ve potansiyel olarak diğer alanlardaki önemli çalışmaları gözden kaçırır.

Sınırlı kapsam

Bir bireyin toplum veya politika üzerindeki etkisi, genellikle yalnızca akademik topluluklar içindeki etkiyi ölçen akademik etki ölçütleri tarafından tam olarak yakalanamayabilir.

Nitelik yerine niceliğe aşırı vurgu

Atıf sayıları gibi ölçütler, yüksek kaliteli, etkili araştırmalar üretenlerden ziyade sık yayın yapan bireyleri ödüllendirebilir.

Belirli araştırma türleriyle sınırlı

Akademik etkiyi ölçmek için kullanılan ölçütler genellikle dergi makaleleri ve kitaplar gibi geleneksel araştırma yöntemlerine yöneliktir; bu da toplum temelli araştırma ve sanatsal uygulamalar gibi geleneksel olmayan araştırma yöntemleriyle yapılan katkıları göz ardı edebilir.

Akademik etki, bir bireyin akademik topluluk üzerindeki etkisini değerlendirmek için yararlı bir ölçüt olsa da, sınırlamalarının farkında olmak ve bunu yaparken çeşitli faktörleri göz önünde bulundurmak önemlidir.

Genel olarak, akademik etki, bir bireyin kendi alanındaki itibarını ve etkisini belirlemede kilit bir faktördür. Etki gücü yüksek akademisyenler genellikle işbirlikçi, akıl hocası ve lider olarak aranır ve çalışmaları uzun yıllar boyunca akademik topluluk üzerinde kalıcı bir etkiye sahip olabilir.

Bilimsel illüstrasyonlarla posterlerinize görsel etki katın

Her araştırma makalesi, okunabilirliği artırmak ve doğru kitle tarafından anlaşılabilir olmasını sağlamak için bilimsel illüstrasyonlara sahip olmalıdır. Ancak bir bilim insanı olarak, araştırma makalenizin veya posterinizin konseptiyle uyumlu doğru görseli bulmak zordur. Mind the Graph bilim insanlarının görsel kütüphanesini keşfetmesine ve posterlerinizin, araştırma makalelerinizin ve makalelerinizin etkisini artırmasına yardımcı olacak bir çözümle birlikte gelir.

logo-abone ol

Haber bültenimize abone olun

Etkili görseller hakkında özel yüksek kaliteli içerik
bilimde iletişim.

- Özel Rehber
- Tasarım ipuçları
- Bilimsel haberler ve trendler
- Öğreticiler ve şablonlar