Bilimin Özü: Bilim Felsefesi Nedir?

Bilim, çevremizdeki dünya hakkında daha iyi bilgi edinmemizi ve karmaşık sorunları çözmek için yeni teknolojiler geliştirmemizi sağlayarak modern toplumun önemli bir unsuru haline gelmiştir. Ancak bilimin uygulanması göründüğü kadar basit değildir. Bilim, bilimsel felsefe olarak bilinen daha geniş bir felsefi çerçeveden etkilenen belirli varsayımlar, fikirler ve prosedürler üzerine kuruludur.

Bilim felsefesi bilimin temelleri, yöntemleri ve çıkarımlarıyla ilgilenir. Bilimin ne olduğu, nasıl işlediği, bilimsel bilgiyi diğer bilgi türlerinden neyin ayırdığı ve bilimsel araştırmanın sınırlarının ne olduğu gibi konuları araştıran bir felsefe disiplinidir.

Bu makalenin sonunda, bilim felsefesini ve onun doğal dünyaya bakışımızı şekillendirmedeki rolünü daha iyi anlayacaksınız.

Bilim felsefesi nedir?

Bilim felsefesi, bilimin doğasını, yöntemlerini ve sonuçlarını anlamakla ilgilenen bir felsefe disiplinidir. Bilimsel fikirler, modeller ve veriler arasındaki bağlantının yanı sıra bilimsel faaliyeti yönlendiren temel varsayımlar ve kavramları araştırır.

Bilim felsefesi, temelinde bilimsel bilginin doğasına ilişkin temel kaygıları şu gibi sorgulamalar yaparak inceler:

Bilim tam olarak nedir ve diğer bilgi türlerinden farkı nedir?
Bilimsel bilginin önkoşulları nelerdir ve bilimsel iddialar nasıl gerekçelendirilir?
Bilim insanları neden en azından kısmen yanlış olduğunu bildikleri model ve kavramlara güvenmeye devam ediyorlar? Örneğin Newton'un fiziği.
Bilimsel araştırmanın sınırları nelerdir ve bilimsel hipotezleri doğrulamak için ampirik verileri nasıl kullanırız?
Sosyal, politik ve tarihsel unsurlar bilimsel araştırmayı nasıl etkiler ve bu unsurlar bilimsel bilgi gelişimini nasıl belirler?
Doğal hukuk tam olarak nedir? Biyoloji ve psikoloji gibi fiziksel olmayan disiplinler var mıdır?

Bilim felsefesi bu sorunları yanıtlamak için çeşitli felsefi geleneklere dayanır. epistemoloji, ampi̇ri̇zm, ETİKdiğerlerinin yanı sıra. Ayrıca, fikir ve metodolojileri oluşturmak ve geliştirmek için bilim insanlarıyla sık sık işbirliği yaparak bilimsel uygulamalara katılır.

Teori ve kanıt arasındaki bağlantı, bilim felsefesinde önemli bir çalışma konusudur. Bilimsel teoriler ve modeller gözlemlenebilir olayları açıklamaya çalışır, ancak nihai değerleri doğru tahminler yapma ve ampirik testlere direnme kapasitelerine göre belirlenir. Bilim felsefesi, hipotezlerin nasıl geliştirildiğini, test edildiğini ve ampirik kanıtlara dayanarak doğruluk veya yanlışlık açısından nasıl değerlendirildiğini araştırır.

Bilimsel çalışmalarda sosyal ve tarihsel unsurların önemi, bilim felsefesinde öne çıkan bir diğer inceleme konusudur. Saf bilimsel gerçeklerin ötesinde, bilim insanları kültürel önyargılardan, sosyal geleneklerden ve tarihsel koşullardan etkilenir. Bilim felsefesi, bu unsurların bilimsel araştırmayı nasıl etkilediğini ve bilimsel bilgi üretimi ve kabulünü nasıl etkileyebileceğini analiz eder.

Bilim ve bilim olmayanın tanımlanması

Bilimsel ve bilimsel olmayan inançlar, teknikler ve uygulamalar arasında ayrım yapmanın zorluğunu ifade eden sınırlandırma sorunu, bilim felsefesinde uzun süredir devam eden bir ikilemdir. Bu sorun, bir teori ya da pratiği bilimsel ya da bilimsel olmayan olarak sınıflandırmak için genel kabul görmüş bir kriter dizisi olmaması nedeniyle ortaya çıkmaktadır.

Tanınmış bir bilim felsefecisi olan Karl Popper, bilim felsefesindeki en önemli konulardan biri olarak sınırlandırma sorununu vurgulamıştır. Popper, bilimsel fikirlerin yanlışlanabilirlik kriterlerini karşılaması gerektiğini iddia etmiştir; yanlışlanabilirlik, bilimsel teorileri ve hipotezleri değerlendirmek için tümdengelimsel bir standarttır; bir teori veya hipotez, ampirik bir testle mantıksal olarak çürütülebiliyorsa yanlışlanabilir (veya reddedilebilir). Bu standart, bilimsel hipotezlerin titizlikle test edilip değerlendirilmesine ve bilim insanlarının zaman içinde teorilerini geliştirip iyileştirmelerine olanak tanıdığı için önemlidir.

Ancak, tüm teoriler yanlışlanabilirlik kriterlerini karşılamaz. Örneğin bazı teoriler test edilemeyen varsayımlara veya gözlemlenemeyen olaylara dayanabilir, bu da ampirik testleri zorlaştırır veya imkansız hale getirir. Bu inançlar, bilimsel olduklarını iddia ettikleri ancak gerçek bilimsel teorilerin titizliğinden ve ampirik temelinden yoksun oldukları için sözde bilimsel olarak sınıflandırılır.

Psikanaliz, yaratılış bilimi ve tarihsel materyalizm, bilimsel tartışmalara konu olmuş teorilere sadece birkaç örnektir:

Sigmund Freud'un çalışması olan psikanaliz, öznel yorumlara ve insan zihni hakkında test edilemeyen iddialara yaptığı vurgu nedeniyle sorgulanmıştır.
Bilim camiası, evrenin ilahi bir varlık tarafından yaratıldığını savunan yaratılış bilimini, olgusal kanıt eksikliği ve dini dogmaya bağlılığı nedeniyle reddetmiştir.
Marksist bir tarih teorisi olan tarihsel materyalizm, toplum ve ekonomi süreçlerine yönelik determinist ve indirgemeci yaklaşımı nedeniyle eleştirilmiştir.

Genel olarak, bilim felsefesindeki sınırlandırma sorunu tartışmalı bir konu olmaya devam etmekte, çeşitli araştırmacılar bilim ile bilim olmayanı birbirinden ayırmak için farklı kriterler ve teknikler ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, bilimsel bilginin geçerliliği ve güvenilirliğinin yanı sıra bilimin toplumdaki rolü açısından da önemli sonuçları olduğundan, bu konunun önemi abartılamaz.

Bilim felsefesinin dalları

Bilim felsefesi, bir dizi alt disiplini ve yöntemi içeren geniş bir alandır. Makale, "Bilim felsefesi nedir?" temel sorusunu ele aldığına göre, şimdi dalları incelemenin zamanı geldi:

Epistemoloji

Epistemoloji, bilginin doğasını ve nasıl elde edildiğini inceleyen bir felsefe disiplinidir. Epistemoloji, bilimsel bilginin doğası, onu elde etmek için kullanılan teknikler ve bilimsel iddiaları değerlendirmek için kullanılan standartlarla ilgili sorularla ilgilenir.

Ampirizm

Bu, bilgi gelişiminde ampirik kanıtların önemini vurgulayan felsefi bir yaklaşımdır. Ampirizm, bilimsel araştırmada gözlem ve deneyin öneminin yanı sıra bilimsel hipotezlerin ampirik kanıtlar temelinde ne ölçüde gerekçelendirilebileceği ile ilgilenir.

Etik

Bu felsefe türü, doğru ve yanlış, iyi ve kötü, insan eylemlerini yönlendiren ahlaki idealler, temel olarak bilimsel araştırmaların etik sonuçları ve bilim insanlarının toplumsal görevleri ile ilgili sorunları ele alır.

İndüksiyon

Belirli gözlemlerden daha geniş sonuçlara varma süreci tümevarım olarak bilinir ve bu süreç, belirli gözlemlerden evrensel kurallara veya hipotezlere yapılan çıkarımların gerekçelendirilmesi sorunudur. Tümevarımsal akıl yürütme bilimsel araştırmanın çok önemli bir yönüdür, ancak eleştiriye ve tartışmaya da açıktır.

Ne zaman bir elma düşürseniz yere düştüğünü fark ettiniz. Bu gözleme dayanarak, siz çıkarım Elmalar düştüğünde hepsi yere düşer.

Kesinti

Tümdengelim, tümevarımsal akıl yürütmeye çok benzer, ancak sıklıkla tümevarımsal akıl yürütmeden daha titiz olduğu görülür. Tümdengelim, bilimsel fikirleri, onlara dayalı belirli tahminler veya hipotezler yaparak test etmek için kullanılır.

Tüm canlıların hayatta kalmak için oksijene ihtiyacı olduğuna inanıyorsunuz. Sen düşmek Canlı varlıkların bulunduğu bir ortamdan oksijenin uzaklaştırılmasının onların ölmesine neden olacağı.

Parsimoni/Occam'ın usturası

Parsimoni ilkesi, bir olguyu açıklayabilecek en basit açıklamanın tercih edilmesidir. Occam'ın usturası, bu kavramın Ortaçağ filozofu Ockhamlı William'a atfedilen özel bir ifadesidir ve gerekenden daha fazla varsayımda bulunulmaması gerektiğini ileri sürer.

Paradigma değişimleri ve bilimsel devrimler

Thomas Kuhn, "Bilimsel Devrimlerin Yapısı" adlı kitabında paradigma kaymaları ve bilimsel devrimler kavramlarını öne sürmüştür. Kuhn, bilimsel gelişmenin iki aşamada gerçekleştiğini öne sürmüştür: bilim insanlarının belirli bir teorik çerçeve veya paradigma içinde faaliyet gösterdiği normal bilim ve bir öncekinin yerini almak üzere yeni bir paradigmanın ortaya çıktığı bilimsel devrim. Paradigma değişimleri ve bilimsel devrimler, bilimsel bir disiplinin temel varsayımlarında, kavramlarında ve metodolojilerinde değişiklikler gerektirir.

Özel bilimlerin felsefesi

İşte belirli bilimlerle ilgili felsefeye genel bir bakış:

Biyoloji felsefesi

Bilim felsefesinin bu alanı, yaşamın ve canlı sistemlerin doğasının yanı sıra biyolojik metodolojileri ve kavramları araştırır. Ayrıca, biyolojik araştırmalarla ilgili etik ve sosyal kaygıların yanı sıra biyoloji ile kimya ve fizik gibi diğer disiplinler arasındaki ilişkiyi de kapsar.

Tıp felsefesi

Tıp felsefesi, tıbbi bilgi ve uygulamanın teorik ve kavramsal temellerini araştıran bilim felsefesinin bir alt alanıdır. Sağlık ve hastalıkların doğasını, tıbbi amaçları, tıbbi uygulamaların etik ve sosyal sonuçlarını ve tıbbi araştırma metodolojilerini ve kavramlarını araştırır.

Psikoloji felsefesi

Bilim felsefesinin bu alanı, zihnin doğası, bilinç ve algı gibi psikolojinin felsefi temelleriyle ilgilenir. Ayrıca psikoloji ile sinirbilim ve bilişsel bilim gibi diğer disiplinler arasındaki bağlantının yanı sıra psikolojik araştırmalarla ilgili etik ve sosyal kaygıları da araştırır.

Fizik felsefesi

Bu bilimsel felsefe alanı, uzay, zaman, madde ve enerjinin doğası gibi fiziğin temelleri ile ilgilenir. Ayrıca görelilik ve kuantum fiziği gibi fiziksel teorilerin evren hakkındaki bilgilerimizi nasıl etkilediğine de bakar.

Sosyal bilim felsefesi

Bilim felsefesinin bu alanı, sosyal olguların doğasının yanı sıra sosyal araştırma yöntemleriyle de ilgilenir. Sosyal bilimler ile psikoloji ve ekonomi gibi diğer bilimler arasındaki bağlantının yanı sıra sosyal araştırmalarla ilgili etik ve politik kaygıları da inceler.

Dünyanın en büyük bilimsel olarak doğru illüstrasyon galerisi

Çizimler ve şablonlar içeren bir araca sahip olmak, örneğin Grafiğe Dikkat Edinaraştırmacıların çalışma bulgularını daha etkili bir şekilde aktarmalarına ve çalışmalarının genel kalitesini artırmalarına yardımcı olabilir. Çalışmanızı daha etkili bir şekilde iletmek, zamandan tasarruf etmek, tutarlılığı korumak ve araştırmanızın genel etkisini artırmak için Mind The Graph'i kullanmaya başlayın.