Analiza tematyczna jest szeroko stosowaną metodą badań jakościowych, która obejmuje identyfikację wzorców lub tematów w danych jakościowych. Jest to elastyczna i wszechstronna metoda, którą można zastosować do szerokiego zakresu pytań badawczych i typów danych. Jest powszechnie stosowana w dziedzinach takich jak psychologia, socjologia, edukacja i opieka zdrowotna do analizy danych zebranych za pomocą metod takich jak wywiady, grupy fokusowe i ankiety otwarte. W tym artykule przedstawimy przegląd analizy tematycznej, w tym jej definicję, główne etapy i różne podejścia. Omówimy również zalety i wady tej metody, a także przedstawimy praktyczne wskazówki dotyczące przeprowadzania analizy tematycznej w badaniach.

Czym jest analiza tematyczna?

Analiza tematyczna polega na systematycznym identyfikowaniu, analizowaniu i raportowaniu wzorców (lub tematów) w danych, które wychwytują ich podstawowe znaczenie. Proces tej metody obejmuje zazwyczaj kilka etapów, w tym zapoznanie się z danymi, generowanie wstępnych kodów, wyszukiwanie tematów, przeglądanie i udoskonalanie tematów oraz definiowanie i nazywanie tematów. Podczas analizy badacz dąży do zidentyfikowania znaczących wzorców w danych, które pomagają odpowiedzieć na pytanie badawcze lub zbadać interesujące zjawisko. 

Analiza tematyczna to elastyczna i wysoce interpretacyjna metoda, która pozwala badaczom uchwycić złożoność i bogactwo danych jakościowych. Może być wykorzystywana do generowania nowych spostrzeżeń, identyfikowania wzorców i trendów oraz zapewniania szczegółowego i zniuansowanego zrozumienia zjawisk społecznych.

analiza tematyczna

Kiedy należy stosować analizę tematyczną?

Analiza tematyczna może być stosowana, gdy chcesz uzyskać dogłębne zrozumienie danych jakościowych i zidentyfikować w nich wzorce i motywy. Oto kilka sytuacji, w których można rozważyć zastosowanie analizy tematycznej:

Badania eksploracyjne

Identyfikując tematy w danych, badacze mogą generować nowe spostrzeżenia i hipotezy do dalszego badania. Analiza tematyczna jest szczególnie przydatna w badaniach eksploracyjnych, ponieważ pozwala na ogólne zrozumienie zjawiska lub eksplorację tematu, który nie był wcześniej szeroko badany.

Badania bogate w dane

W przypadku dużych ilości danych jakościowych, takich jak grupy fokusowe, wywiady lub ankiety, kluczowa staje się systematyczna analiza i organizacja danych. Analiza tematyczna może być stosowana do identyfikacji kluczowych tematów i wzorców, które pojawiają się w zbiorze danych, co czyni ją szczególnie przydatną metodą.

Badania interpretacyjne

Analiza tematyczna jest wysoce interpretacyjną metodą, która pozwala badaczom uchwycić złożoność i niuanse danych jakościowych. Dobrze nadaje się do badań interpretacyjnych, w których celem jest zbadanie subiektywnych doświadczeń, znaczeń i perspektyw.

Badania międzykulturowe

Identyfikując tematy, które są wspólne dla różnych kultur, badacze mogą wykorzystywać analizę tematyczną do generowania wglądu we wzorce kulturowe i różnice między różnymi grupami lub kontekstami.

Jakie są zalety i wady analizy tematycznej?

Analiza tematyczna ma kilka zalet i wad, które badacze powinni wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu tej metody. Chociaż ma zalety, takie jak elastyczność i głębia, ma również pewne wady, takie jak subiektywność i czasochłonność. Dlatego ważne jest, aby dokładnie rozważyć zalety i wady analizy tematycznej i zastanowić się, czy ta metoda jest odpowiednia dla danego pytania badawczego i rodzaju danych. Oto niektóre z głównych zalet i wad analizy tematycznej:

Zalety

Elastyczność

Możliwe jest zastosowanie elastycznej i adaptowalnej metody analizy tematycznej do różnych typów danych jakościowych, takich jak wywiady, grupy fokusowe, ankiety i inne formy danych jakościowych.

Głębokość

Dzięki zastosowaniu analizy tematycznej badacze są w stanie uzyskać głębsze zrozumienie analizowanych danych i odkryć wzorce i tematy, które mogą nie być łatwo widoczne przy użyciu innych metod.

Rygor

Rygorystyczne i systematyczne podejście analizy tematycznej obejmuje wiele etapów analizy, co może poprawić wiarygodność i ważność wyników, czyniąc ją cenną metodą w badaniach jakościowych.

Interpretacyjny

Interpretacyjny charakter analizy tematycznej umożliwia badaczom uchwycenie złożonych i zniuansowanych aspektów danych jakościowych, prowadząc do bogatego i szczegółowego wglądu w różne zjawiska społeczne, co czyni ją cennym narzędziem w badaniach jakościowych.

Wady

Czasochłonne

Istotną wadą analizy tematycznej jest jej czasochłonność w przypadku znacznych ilości danych, co wymaga od badaczy poświęcenia odpowiedniej ilości czasu i zasobów na przeprowadzenie kompleksowej analizy.

Subiektywność

Subiektywność analizy tematycznej może być potencjalnym ograniczeniem, ponieważ opiera się ona w dużej mierze na interpretacjach badacza i może być pod wpływem jego uprzedzeń, uprzedzeń i perspektyw. Może to wpływać na wiarygodność i ważność wyników, a badacze muszą uznać i uwzględnić potencjalne uprzedzenia w swojej analizie.

Brak przejrzystości

Brak przejrzystości w analizie tematycznej może być potencjalną wadą, ponieważ badacze nie zawsze dostarczają jasnych i szczegółowych wyjaśnień dotyczących sposobu identyfikacji tematów. Może to ograniczyć zdolność innych do powielenia badania lub oceny wiarygodności ustaleń.

Nadmierne uproszczenie

Redukcjonistyczny charakter analizy tematycznej może być potencjalną wadą, ponieważ może nadmiernie uprościć dane i doprowadzić do utraty ważnych niuansów i złożoności, które mogą być obecne w danych.

Proces analizy tematycznej krok po kroku

Analiza tematyczna obejmuje zapoznanie się z danymi, generowanie wstępnych kodów, wyszukiwanie tematów, przeglądanie i udoskonalanie tematów, definiowanie i nazywanie tematów, a na koniec analizowanie i raportowanie wyników. Oto krok po kroku proces przeprowadzania analizy tematycznej:

Krok 1: Zapoznanie się z danymi

Zacznij od dokładnego przeczytania i przejrzenia danych, aby uzyskać ogólne zrozumienie treści. Obejmuje to wielokrotne słuchanie lub czytanie danych w celu zidentyfikowania ważnych koncepcji, pomysłów lub powtarzających się wzorców. Niezbędne jest robienie szczegółowych notatek na tym etapie, aby pomóc w identyfikacji tematów.

Krok 2: Generowanie początkowych kodów

Rozpocznij kodowanie danych od oznaczenia tekstu odpowiednimi słowami lub frazami, które oddają istotę treści. Kody powinny być krótkie, opisowe i ściśle związane z treścią danych. Na tym etapie konieczne jest zakodowanie wszystkich aspektów danych, które odnoszą się do pytania badawczego.

Krok 3: Wyszukiwanie motywów

Po wygenerowaniu wstępnych kodów, zacznij grupować je w potencjalne tematy, które odzwierciedlają wzorce i relacje w danych. Istotne jest, aby zorganizować kody w grupy, które mają sens, nawet jeśli niektóre kody nie pasują do żadnej kategorii.

Krok 4: Przegląd i dopracowanie tematów

Po zidentyfikowaniu potencjalnych tematów należy je przejrzeć, aby ustalić, czy dokładnie odzwierciedlają treść danych. Tematy powinny zostać dopracowane i wyjaśnione, aby upewnić się, że odzwierciedlają istotę danych. Kluczowe jest również upewnienie się, że tematy są istotne dla pytania badawczego.

Krok 5: Definiowanie i nazywanie tematów

Po przejrzeniu i dopracowaniu tematów należy je zdefiniować i nazwać. Tematy powinny być nazwane przy użyciu opisowej i znaczącej etykiety, która dokładnie odzwierciedla zawartość danych. Niezbędne jest zdefiniowanie każdego tematu i przedstawienie wspierających go danych.

Krok 6: Analiza i raportowanie

Na koniec należy przeanalizować dane, syntetyzując tematy w celu zapewnienia kompleksowego opisu danych. Obejmuje to interpretację ustaleń, wyciąganie wniosków i formułowanie zaleceń w oparciu o pytanie badawcze. Ważne jest, aby przedstawić wyniki w jasny, zwięzły i zorganizowany sposób, używając odpowiednich przykładów z danych, aby zilustrować każdy temat.

Różne podejścia do analizy tematycznej

Istnieją różne podejścia do analizy tematycznej, ale dwa główne to indukcyjna analiza tematyczna i dedukcyjna analiza tematyczna. Inne podejścia obejmują między innymi Krytyczną Analizę Tematyczną, Utajoną Analizę Tematyczną i Analizę Semantyczną. Podejścia tematyczne indukcyjne i dedukcyjne są jednak najczęściej stosowane w badaniach.

Indukcyjna analiza tematyczna

W tym podejściu tematy wyłaniają się z samych danych, bez żadnych z góry przyjętych pomysłów lub teorii. Badacz koduje dane i identyfikuje wzorce i relacje, które są następnie grupowane w tematy. Podejście to jest przydatne, gdy nie ma jasnych ram teoretycznych lub gdy celem jest wygenerowanie nowych spostrzeżeń. Jest to szczególnie przydatne, gdy temat nie był wcześniej szeroko badany, a badacz chce uzyskać szerokie zrozumienie danych bez narzucania z góry przyjętych kategorii lub tematów. 

Dedukcyjna analiza tematyczna

Podejście to rozpoczyna się od wcześniej istniejącej teorii lub ram, które kierują analizą. Badacz zaczyna od zidentyfikowania pojęć i tematów, które są istotne dla pytania badawczego, a następnie szuka dowodów na ich istnienie w danych. Podejście to jest przydatne, gdy istnieje istniejąca teoria, którą należy przetestować lub gdy celem jest potwierdzenie lub obalenie hipotez. Podejście dedukcyjne najlepiej nadaje się do badań, gdy badacz ma konkretne pytanie badawcze lub hipotezę, którą chce przetestować przy użyciu istniejącej teorii lub wcześniejszych wyników badań.

analiza tematyczna

Semantyczna analiza tematyczna

W semantycznej analizie tematycznej nacisk kładziony jest na dosłowne znaczenie słów i fraz używanych w danych. Tematy są identyfikowane poprzez analizę wyraźnej treści danych.

Utajona analiza tematyczna

Podejście to wykracza poza poziom powierzchni danych, aby odkryć podstawowe znaczenia i założenia. Badacz identyfikuje ukryte lub ukryte znaczenia w danych, które są następnie grupowane w tematy.

Krytyczna analiza tematyczna

Podejście to kładzie nacisk na dynamikę władzy w społeczeństwie i jej wpływ na dane. Badacz analizuje dane w celu zidentyfikowania tematów związanych ze sprawiedliwością społeczną, władzą i uciskiem.

Refleksyjna analiza tematyczna

W tym podejściu badacz jest świadomy własnych uprzedzeń i założeń oraz aktywnie zastanawia się, w jaki sposób mogą one wpływać na analizę. Badacz może korzystać z dziennika lub innych sposobów rejestrowania swoich myśli i uczuć podczas procesu analizy.

Podejścia te nie wykluczają się wzajemnie i mogą być stosowane w połączeniu, aby uzyskać bardziej zniuansowane zrozumienie danych. Wybór podejścia zależy od pytania badawczego, danych oraz celów i perspektywy badacza.

Wskazówki dotyczące analizy tematycznej

Oto kilka wskazówek dotyczących przeprowadzania analizy tematycznej w badaniach jakościowych:

Zapoznaj się z danymi: Aby przeprowadzić skuteczną analizę tematyczną, kluczowe jest zapoznanie się z danymi. Oznacza to poświęcenie czasu na czytanie i ponowne czytanie danych, aby zorientować się w treści i tematach, które mogą się pojawić. Ten krok pomaga badaczom dobrze zrozumieć dane, z którymi pracują, co może prowadzić do identyfikacji tematów i wzorców, które w przeciwnym razie mogłyby zostać pominięte.

Koduj systematycznie: Systematyczne i dokładne kodowanie danych zapewnia uchwycenie wszystkich tematów. Obejmuje ono systematyczne etykietowanie lub oznaczanie segmentów danych odpowiednimi kodami, które można wykorzystać do identyfikacji pojawiających się tematów. Ten krok pomaga utrzymać porządek analizy i zidentyfikować pojawiające się tematy.

Zaangażowanie w refleksyjność: Refleksyjność obejmuje refleksję nad własnymi uprzedzeniami i założeniami w trakcie całego procesu analizy. Ten krok jest niezbędny, aby zminimalizować wpływ własnych przekonań i wartości badacza na proces analizy. Badacze muszą być świadomi swoich uprzedzeń i aktywnie pracować nad ich przezwyciężeniem.

Stwórz jasny schemat kodowania: Opracowanie jasnego i kompleksowego schematu kodowania, który obejmuje wszystkie istotne tematy, ma zasadnicze znaczenie dla skutecznej analizy tematycznej. Ten krok obejmuje identyfikację wszystkich istotnych tematów i utworzenie zestawu kodów do oznaczania segmentów danych związanych z każdym tematem. Jasny schemat kodowania pomaga badaczom zachować spójność analizy i ułatwia identyfikację pojawiających się tematów.

Zachowanie przejrzystości: Dokumentowanie procesu analizy i dostarczanie jasnych wyjaśnień dotyczących sposobu identyfikacji i kodowania tematów ma kluczowe znaczenie dla zachowania przejrzystości. Umożliwia to innym badaczom śledzenie procesu analizy i ocenę ważności ustaleń.

Weryfikacja ustaleń: Korzystanie z kontroli uczestników lub innych metod walidacji ustaleń i zapewnienia dokładności ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia wiarygodności analizy. Sprawdzanie uczestników polega na dzieleniu się analizą z uczestnikami w celu sprawdzenia, czy ustalenia dokładnie odzwierciedlają ich doświadczenia lub perspektywy.

Przykłady analizy tematycznej

Przykład 1

Pytanie badawcze: Jak młodzi dorośli postrzegają wpływ mediów społecznościowych na ich zdrowie psychiczne?

Gromadzenie danych: Pogłębione wywiady z 20 młodymi dorosłymi (w wieku 18-25 lat), którzy regularnie korzystają z mediów społecznościowych.

Analiza danych: Wywiady zostały przepisane i przeanalizowane przy użyciu analizy tematycznej. Pojawiły się następujące tematy:

  • Negatywne porównywanie siebie: Wielu uczestników omawiało poczucie nieadekwatności lub niższości podczas porównywania się z innymi w mediach społecznościowych. Opisywali odczuwanie presji, by prezentować określony wizerunek i wpływ, jaki miało to na ich samoocenę.
  • Strach przed przegapieniem (FOMO): Uczestnicy mówili o uczuciu niepokoju lub stresu, gdy widzieli posty przyjaciół lub znajomych angażujących się w działania, w których nie brali udziału. Opisywali, że czuli presję, by pozostać w kontakcie i być na bieżąco z mediami społecznościowymi, aby uniknąć przegapienia.
  • Cyberprzemoc: Niektórzy uczestnicy omawiali doświadczenia związane z zastraszaniem lub nękaniem w mediach społecznościowych. Mówili o poczuciu bezradności i izolacji, gdy tak się stało, oraz o wpływie, jaki miało to na ich zdrowie psychiczne.
  • Pozytywne więzi społeczne: Pomimo negatywnych aspektów, wielu uczestników opisało również, w jaki sposób media społecznościowe pomogły im pozostać w kontakcie z przyjaciółmi i rodziną, zwłaszcza w czasach dystansu społecznego.
  • Strategie zarządzania korzystaniem z mediów społecznościowych: Uczestnicy omawiali różne strategie radzenia sobie z negatywnym wpływem mediów społecznościowych na ich zdrowie psychiczne, takie jak ustalanie limitów korzystania z nich, ignorowanie kont, które sprawiały, że czuli się źle, i skupianie się na pozytywnych aspektach mediów społecznościowych.

Wnioski: Ta analiza tematyczna sugeruje, że korzystanie z mediów społecznościowych może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na zdrowie psychiczne młodych dorosłych. Negatywne porównywanie siebie, FOMO i cyberprzemoc pojawiły się jako znaczące negatywne tematy, podczas gdy pozytywne kontakty społeczne i strategie zarządzania korzystaniem z mediów społecznościowych pojawiły się jako pozytywne tematy. Odkrycia te mogą stanowić podstawę interwencji mających na celu promowanie zdrowego korzystania z mediów społecznościowych wśród młodych dorosłych.

Przykład 2

Pytanie badawcze: Jakie są kluczowe tematy w postrzeganiu przez nauczycieli wyzwań i korzyści związanych z nauczaniem zdalnym podczas pandemii COVID-19?

Gromadzenie danych: Ankieta internetowa przeprowadzona wśród 100 nauczycieli K-12 w Stanach Zjednoczonych, którzy nauczali zdalnie podczas pandemii COVID-19.

Analiza danych: Odpowiedzi ankietowe zostały przeanalizowane przy użyciu analizy tematycznej. Pojawiły się następujące tematy:

  • Wyzwania technologiczne: Wielu nauczycieli zgłaszało, że zmaga się z technologicznymi aspektami nauczania zdalnego, takimi jak zawodne połączenia internetowe i trudności z platformami online.
  • Zaangażowanie studentów: Uczestnicy omawiali wyzwania związane z angażowaniem uczniów w naukę zdalną, takie jak trudności z monitorowaniem postępów uczniów i utrzymaniem ich motywacji.
  • Równowaga między pracą a życiem prywatnym: Kilku uczestników opisało zmagania z równowagą między życiem zawodowym i osobistym podczas nauczania zdalnego, szczególnie ze względu na zacieranie się granic między pracą a domem.
  • Korzyści ze zdalnego nauczania: Pomimo wyzwań, wielu uczestników omawiało również korzyści płynące z nauczania zdalnego, takie jak większa elastyczność i możliwości spersonalizowanego uczenia się.
  • Wsparcie ze strony współpracowników i administratorów: Niektórzy uczestnicy mówili o znaczeniu wsparcia ze strony kolegów i administratorów w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z nauczaniem zdalnym.

Wnioski: Ta analiza tematyczna sugeruje, że nauczanie zdalne podczas pandemii COVID-19 stanowiło dla nauczycieli szereg wyzwań, szczególnie związanych z technologią, zaangażowaniem uczniów i równowagą między życiem zawodowym a prywatnym. Jednak uczestnicy zidentyfikowali również korzyści płynące z nauczania zdalnego oraz znaczenie wsparcia ze strony kolegów i administratorów. Wyniki te mogą pomóc w ulepszeniu praktyk nauczania zdalnego i wspierać nauczycieli w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z nauczaniem zdalnym.

Są to hipotetyczne przykłady stworzone w celu zrozumienia analizy tematycznej. Więcej przykładów można znaleźć pod adresem ta strona.

Ponad 75 000 dokładnych danych naukowych, aby zwiększyć swój wpływ

Mind the Graph to platforma internetowa, która zapewnia naukowcom szeroką gamę narzędzi do tworzenia angażujących i efektownych wizualizacji do swoich badań. Dzięki obszernej bibliotece ponad 75 000 dokładnych danych naukowych i szablonów, naukowcy mogą z łatwością tworzyć wysokiej jakości grafiki, które skutecznie komunikują swoje odkrycia szerszej publiczności. Platforma oferuje szereg konfigurowalnych szablonów i diagramów do infografik i plakatów. Zapewnia również dostęp do obszernej biblioteki dokładnych naukowo obrazów, ułatwiając tworzenie profesjonalnie wyglądających grafik.

ilustracje naukowe
logo-subskrybuj

Zapisz się do naszego newslettera

Ekskluzywne, wysokiej jakości treści na temat skutecznych efektów wizualnych
komunikacja w nauce.

- Ekskluzywny przewodnik
- Wskazówki dotyczące projektowania
- Wiadomości naukowe i trendy
- Samouczki i szablony