Eén woord springt eruit als een baken voor onderzoekers die op zoek zijn naar betrouwbare en solide resultaten in het brede universum van onderzoeksmethodologie: triangulatie. Deze krachtige techniek wordt steeds meer erkend en is steeds belangrijker geworden in een breed scala aan vakgebieden en biedt een manier om de validiteit en betrouwbaarheid van onderzoeksresultaten te verbeteren. Triangulatie stelt onderzoekers in staat om vertekeningen te verminderen, de diepgang van het onderzoek te vergroten en uiteindelijk tot meer betrouwbare en grondige conclusies te komen door verschillende gegevensbronnen, methodologieën en perspectieven samen te voegen.

Het doel van dit artikel is om antwoord te geven op de vraag "wat is triangulatie in onderzoek?" door het concept te verduidelijken en de leidende principes, technieken en doelen ervan te identificeren. 

Wat is triangulatie in onderzoek?

Onderzoekstriangulatie is het proces waarbij een onderzoeksonderwerp of fenomeen vanuit verschillende invalshoeken, gegevensbronnen of methoden wordt onderzocht. Om de validiteit, betrouwbaarheid en grondigheid van onderzoeksbevindingen te verbeteren, worden verschillende methodologieën en informatiebronnen samengevoegd.

Het begrip triangulatie komt uit de landmeetkunde, waar het wordt gebruikt om de exacte locatie van een object vast te stellen met behulp van een aantal referentiepunten. Vergelijkbaar hiermee is triangulatie in onderzoek gericht op het creëren van een convergent en grondig begrip van een onderwerp door het vanuit verschillende perspectieven te onderzoeken.

Onderzoekers proberen de tekortkomingen en vooroordelen van een enkele methode of gegevensbron te verminderen door triangulatie toe te passen. Ze kunnen het gebruiken om resultaten kruiselings te valideren, patronen of discrepanties te ontdekken en een beter begrip van het onderzoeksonderwerp te ontwikkelen.

wat is triangulatie in onderzoek
Gemaakt met Mind the Graph

Soorten triangulatie in onderzoek

De algehele kracht en geloofwaardigheid van onderzoeksresultaten worden versterkt door veel verschillende soorten triangulatie, die elk specifieke voordelen hebben. Hier volgen enkele typische triangulatietechnieken die in onderzoek worden gebruikt:

Gegevensdriehoeksmeting

Deze vorm van triangulatie maakt gebruik van verschillende bronnen of gegevenstypen om inzicht te krijgen in een onderzoeksonderwerp. Om hun bevindingen te ondersteunen en te valideren, verzamelen onderzoekers gegevens met behulp van verschillende methoden, waaronder interviews, enquêtes, observaties en reeds bestaande registraties. De betrouwbaarheid en robuustheid van de resultaten van onderzoekers kan worden verbeterd door verschillende gegevensbronnen samen te voegen.

Methodologische driehoeksmeting

Het gebruik van verschillende methoden of benaderingen om een onderzoeksvraag te onderzoeken staat bekend als methodologische triangulatie. Om hetzelfde fenomeen vanuit meerdere perspectieven te onderzoeken, gebruiken onderzoekers een verscheidenheid aan methodologieën, waaronder kwalitatieve en kwantitatieve methoden, experimentele en niet-experimentele ontwerpen, casestudies en enquêtes. Onderzoekers kunnen verschillende aspecten van het onderzoeksonderwerp vastleggen en er een grondiger begrip van krijgen door complementaire methodologieën te gebruiken.

Triangulatie van onderzoekers

Een onderzoeksproject met meerdere onderzoekers of onderzoekers staat bekend als onderzoekerstriangulatie. De verschillende perspectieven, ervaringen en vooroordelen die elke onderzoeker inbrengt, kunnen de bevindingen van de anderen ondersteunen en valideren. Het onderzoeksproces wordt rigoureuzer als er meerdere onderzoekers bij betrokken zijn, omdat ze elkaars aannames en interpretaties kunnen testen, wat uiteindelijk betrouwbaardere resultaten oplevert.

Theoretische driehoeksmeting

Om onderzoeksresultaten te interpreteren, vereist theorietriangulatie het gebruik van verschillende theoretische kaders of perspectieven. Onderzoekers kunnen een reeks theorieën gebruiken om hun gegevens te beoordelen en hun bevindingen vanuit verschillende perspectieven te vergelijken. Deze methode helpt bij het ontdekken van meerdere facetten of verklaringen voor het onderzochte fenomeen, waardoor de analyse wordt verrijkt en verdiept.

Tijddriehoeksmeting

Het bestuderen van een probleem of fenomeen over een bepaalde periode staat bekend als triangulatie in de tijd. Om veranderingen, trends of patronen in de tijd te identificeren, onderzoeken onderzoekers het onderwerp op meerdere tijdstippen. Onderzoekers kunnen temporele fluctuaties herkennen, de evolutie van het fenomeen begrijpen of langetermijneffecten bepalen door gegevens verkregen op verschillende tijdstippen met elkaar te vergelijken.

Lokalisatie Driehoeksmeting

Het bestuderen van een fenomeen of onderzoeksonderwerp in meerdere omgevingen of geografische locaties staat bekend als locatietriangulatie. Onderzoekers kunnen rekening houden met culturele, sociale of omgevingsvariabelen die van invloed kunnen zijn op het voorval door onderzoek te doen in een breed scala aan settings. Deze methode maakt het gemakkelijker om algemene of contextspecifieke elementen te vinden die het onderzoeksonderwerp beïnvloeden.

Doelen en voordelen van triangulatie in onderzoek

Triangulatie in onderzoek dient verschillende belangrijke doelen die bijdragen aan de algehele kwaliteit en geloofwaardigheid van onderzoeksresultaten. Hier zijn drie belangrijke doelen van triangulatie:

Validiteit verbeteren

Door de kans op vertekening te verkleinen en de betrouwbaarheid van de bevindingen te vergroten, draagt triangulatie bij aan de validiteit van onderzoek. Onderzoekers kunnen hun bevindingen bevestigen en ervoor zorgen dat de conclusies consistent zijn door verschillende methoden, gegevensbronnen of perspectieven te gebruiken.

Een compleet beeld krijgen

Onderzoek heeft vaak te maken met gecompliceerde fenomenen die niet volledig begrepen kunnen worden door één enkele benadering of gegevensset. Door verschillende benaderingen te combineren, stelt triangulatie onderzoekers in staat om een grondiger begrip van het onderzoeksonderwerp te ontwikkelen. Onderzoekers kunnen veel aspecten, perspectieven of dimensies van het fenomeen dat ze bestuderen ontdekken door verschillende benaderingen, gegevensbronnen of theorieën te integreren. Deze allesomvattende aanpak helpt onderzoekers om een grondiger en genuanceerder beeld te schetsen van het onderzoeksonderwerp.

Bewijsmateriaal controleren

Onderzoekers kunnen hun gegevens kruiselings controleren en hun bevindingen valideren met behulp van meerdere benaderingen door middel van triangulatie. Onderzoekers kunnen patronen, consistentie of discrepanties in de gegevens ontdekken door verschillende benaderingen of gegevensbronnen te gebruiken. Als de resultaten van meerdere methoden of bronnen vergelijkbaar zijn, is er meer reden om aan te nemen dat de bevindingen accuraat en betrouwbaar zijn. Als er daarentegen verschillen zijn, kunnen onderzoekers de oorzaken onderzoeken en hun interpretaties verbeteren. De robuustheid van de onderzoeksbevindingen wordt versterkt door dit iteratieve proces van kruiscontroles van het bewijsmateriaal.

Nadelen van triangulatie in onderzoek

Hoewel triangulatie veel voordelen heeft, is het belangrijk om ook na te denken over de mogelijke nadelen. Enkele nadelen van het gebruik van triangulatie zijn de volgende:

Toegenomen complexiteit

Triangulatie brengt vaak de integratie van vele methodologieën, gegevensbronnen of perspectieven met zich mee, wat het onderzoeksproces complexer kan maken. Om samenhang en compatibiliteit tussen verschillende methoden te garanderen, moeten onderzoekers hun integratie zorgvuldig plannen en beheren. Triangulatie kan extra middelen en kennis vereisen om correct te worden toegepast. Het verzamelen, verwerken en interpreteren van gegevens kan moeilijk zijn door de complexiteit van triangulatie, waardoor onderzoekers zorgvuldig moeten navigeren en omgaan met de complexiteiten die hierbij komen kijken.

Hulpbronintensiteit

Triangulatie kan veel middelen vereisen in termen van geld, tijd en werk. In vergelijking met een onderzoek met één methode kan het uitvoeren van meerdere benaderingen of het verzamelen van gegevens uit meerdere bronnen meer tijd en moeite kosten. Dit kan het verkrijgen van een grotere steekproefomvang, het opleiden van onderzoekers over verschillende methoden of het uitvoeren van meerdere soorten gegevensverzameling met zich meebrengen. De haalbaarheid van onderzoek kan worden belemmerd door de behoefte aan meer middelen, zowel financieel als menselijk, vooral in omstandigheden waar deze middelen schaars zijn.

Toegenomen subjectiviteit

Onderzoekers' percepties en analyses van de gegevens kunnen nog steeds beïnvloed worden door hun eigen vooroordelen en perspectieven, zelfs wanneer meerdere technieken, gegevensbronnen of perspectieven gecombineerd worden. Bevindingen uit vele bronnen moeten mogelijk worden geïntegreerd en samengevoegd, wat subjectieve beslissingen met zich mee kan brengen en mogelijk vooringenomenheid van de onderzoeker kan introduceren. Om onpartijdigheid en openheid te bereiken tijdens het triangulatieproces, moeten onderzoekers zich bewust zijn van hun eigen vooroordelen.

Inconsistentie

Triangulatie kan soms inconsistente bevindingen opleveren. Onderzoekers kunnen te maken krijgen met tegenstrijdigheden of inconsistenties tussen de gegevensbronnen. Tegenstrijdige resultaten kunnen moeilijk te beheren en te verzoenen zijn, waardoor verder onderzoek of methodologische verbetering nodig is. De oorzaken van inconsistenties moeten zorgvuldig worden overwogen en de implicaties moeten grondig worden geëvalueerd.

Tijdrovend

Omdat gegevens uit meerdere bronnen of methodologieën moeten worden verzameld, geanalyseerd en geïntegreerd, kan triangulatie het onderzoeksproces langer maken. Triangulatie kan een grote hoeveelheid tijd en werk vergen, waardoor het tijdschema van een project langer kan worden of het onderzoek later moet worden afgerond. Onderzoekers moeten zorgvuldig nagaan of de mogelijke voordelen van triangulatie opwegen tegen de bijbehorende kosten, rekening houdend met de extra tijd en moeite die nodig is.

Wanneer driehoeksmeting gebruiken?

Nu de hamvraag "Wat is triangulatie in onderzoek?" is beantwoord, is het tijd om te overwegen wanneer triangulatie moet worden toegepast.

Triangulatie is een waardevolle onderzoeksaanpak die in verschillende situaties kan worden gebruikt. Het is vooral nuttig in de volgende situaties:

  1. Bevindingen bevestigen: Door een verscheidenheid aan methoden, gegevensbronnen of perspectieven te gebruiken, helpt triangulatie bij het valideren en versterken van de betrouwbaarheid van de onderzoeksbevindingen.
  2. Complexe verschijnselen onderzoeken: Triangulatie maakt het mogelijk om ingewikkelde fenomenen te onderzoeken die niet volledig begrepen kunnen worden door één enkele benadering of gegevensbron.
  3. Vertekeningen beperken: Triangulatie vermindert vertekening door veel methoden te combineren, de invloed van individuele vertekeningen te verminderen en de objectiviteit te vergroten.
  4. Onderzoeksbeperkingen aanpakken: Triangulatie ondervangt de beperkingen van een enkele methode of gegevensbron, wat de volledigheid en kwaliteit van het onderzoek ten goede komt.
  5. Validiteit en betrouwbaarheid verbeteren: Door convergent bewijs van verschillende benaderingen aan te bieden, verhoogt triangulatie de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van onderzoeksresultaten.
  6. Controversiële of gevoelige onderwerpen onderzoeken: Als je controversiële of gevoelige onderwerpen onderzoekt, biedt triangulatie een evenwichtiger en genuanceerder perspectief. 

Bij de keuze om triangulatie toe te passen, moeten onderzoekers zorgvuldig de context van het onderzoek, de doelstellingen, de beschikbare middelen en de aard van het onderzoeksonderwerp beoordelen. 

Voorbeelden van triangulatie

Hieronder volgen enkele voorbeelden van hoe triangulatie in onderzoek kan worden gebruikt:

  • Voorbeeld van gegevenstriangulatie: Een onderzoeker die bestudeert hoe een nieuw onderwijsprogramma de prestaties van studenten beïnvloedt, kan gegevens verzamelen met behulp van een breed scala aan methoden, waaronder studentenenquêtes, interviews met docenten en analyse van schooldossiers. Door deze talrijke gegevensbronnen te combineren, kan de onderzoeker een grondiger inzicht krijgen in de effecten van het programma en de resultaten valideren met behulp van verschillende gegevensreeksen.
  • Voorbeeld van methodologische triangulatie: Een onderzoeker kan zowel kwantitatieve als kwalitatieve methoden gebruiken in een onderzoek dat zich richt op het verband tussen lichaamsbeweging en geestelijke gezondheid. Diepte-interviews met een selecte groep deelnemers kunnen worden gebruikt in combinatie met enquêtes om kwantitatieve informatie te verzamelen over niveaus van lichamelijke activiteit en mentale gezondheidsscores. Door deze twee benaderingen te integreren, kan de onderzoeker een breder inzicht krijgen in het onderwerp en persoonlijke ervaringen en perspectieven toevoegen aan gegevenstrends.
  • Voorbeeld van onderzoekerstriangulatie: Onderzoekers die betrokken zijn bij een project om te onderzoeken hoe klimaatverandering de biodiversiteit beïnvloedt, kunnen achtergronden hebben in onder andere ecologie, klimatologie en sociale wetenschappen. Elke onderzoeker brengt zijn eigen kennis en perspectieven in en werkt samen om gegevens vanuit meerdere perspectieven te verzamelen en te onderzoeken. Ze kunnen hun bevindingen kruisvalideren door hun kennis en expertise te combineren, wat resulteert in een grondig begrip van de ingewikkelde wisselwerking tussen klimaatverandering en biodiversiteit.

Methoden voor gegevensverzameling voor triangulatie

Hier volgen enkele veelgebruikte methoden van gegevensverzameling die gebruikt worden voor triangulatie:

  • Enquêtes: Door vragenlijsten of gestructureerde interviews te gebruiken, verzamelen enquêtes op een consistente manier gegevens van een aanzienlijke steekproef van individuen. Enquêtes kunnen kwantitatieve informatie bieden die statistisch geëvalueerd kan worden en gekoppeld kan worden aan verschillende bronnen van kwalitatieve informatie.
  • Interviews: Tijdens interviews vinden open discussies plaats met deelnemers om uitgebreide kwalitatieve gegevens te verzamelen. Inzichtelijke meningen en genuanceerde informatie die niet op andere manieren verzameld kunnen worden, kunnen door middel van interviews verkregen worden.
  • Opmerkingen: Directe observatie en documentatie van gedragingen, interacties of gebeurtenissen in hun natuurlijke omgeving staan bekend als waarnemingen. Met behulp van deze methode kunnen realtime en contextspecifieke gegevens worden verzameld om een grondig inzicht te krijgen in het onderzoeksonderwerp.
  • Documentanalyse: Documentanalyse is het proces van het extraheren van relevante informatie uit bestaande documenten, zoals rapporten, artikelen of archiefstukken. Als aanvulling op primaire gegevensbronnen kan deze methode historische context, aanvullende gegevens of extra perspectieven bieden. 

Methoden voor gegevensanalyse voor triangulatie

Hier volgen enkele veelgebruikte triangulatietechnieken voor gegevensanalyse:

  • Vergelijkende analyse: Vergelijkende analyse houdt in het vergelijken en contrasteren van verschillende gegevensbronnen of analysemethoden om trends, patronen of tegenstrijdigheden te identificeren.
  • Integratie van bevindingen: Integratie is het proces waarbij gegevens uit meerdere bronnen of methodologieën worden samengevoegd tot een enkele dataset die vervolgens kan worden geanalyseerd. 
  • Kruisvalidatie: Kruisvalidatie is het vergelijken van resultaten die verzameld zijn met verschillende methoden of bronnen van gegevensverzameling om de consistentie en betrouwbaarheid van de bevindingen te beoordelen. 

7 stappen om triangulatie uit te voeren

Volg deze stappen om triangulatie in onderzoek uit te voeren:

  1. Onderzoeksdoelen definiëren: Definieer duidelijk de onderzoeksdoelstellingen en -vragen om het doel en de reikwijdte van de triangulatiebenadering te bepalen.
  2. Selecteer methoden voor gegevensverzameling: Kies geschikte gegevensverzamelingsmethoden die aansluiten bij de onderzoeksdoelstellingen en waarmee aanvullende gegevens kunnen worden verzameld. Overweeg de sterke punten en beperkingen van elke methode.
  3. Gegevens verzamelen: De geselecteerde methoden voor gegevensverzameling implementeren om relevante gegevens uit meerdere bronnen of perspectieven te verzamelen. Ervoor zorgen dat de procedures voor gegevensverzameling consistent, betrouwbaar en ethisch zijn.
  4. Gegevens organiseren en analyseren: De verzamelde gegevens ordenen en analyseren met behulp van geschikte methoden en technieken. Vergelijkende analyse, integratie van bevindingen en kruisvalidatie toepassen om patronen te identificeren en betrouwbaarheid te garanderen.
  5. Bevindingen interpreteren: Vergelijk en contrasteer de resultaten van verschillende gegevensbronnen of methoden om de bevindingen te interpreteren. Zoek naar convergentie of divergentie om zinvolle conclusies te trekken.
  6. Nadenken over beperkingen: De beperkingen of uitdagingen van triangulatie erkennen en aanpakken, zoals vooringenomenheid of beperkte middelen. Nadenken over de mogelijke invloed ervan op de onderzoeksresultaten.
  7. Communiceer resultaten: Communiceer duidelijk de triangulated bevindingen en benadruk de sterke punten, beperkingen en implicaties van het onderzoek. Presenteer de resultaten uitgebreid en transparant, met erkenning van de gegevensbronnen en de gebruikte analyseprocessen.

Groei in citaties voor artikelen met infographics

Artikelen met infographics krijgen meestal meer aandacht en citaties dan artikelen zonder infographics. Met de hulp van Mind the Graphkunnen onderzoekers esthetisch aantrekkelijke en educatieve infographics maken die hun onderzoek duidelijk beschrijven en het tegelijkertijd toegankelijker maken voor een breder publiek. Deze verbeterde toegankelijkheid kan helpen bij het verspreiden en beïnvloeden van wetenschappelijke kennis, wat er mogelijk toe leidt dat meer mensen zich bewust worden van het onderzoek en het citeren.

logo aanmelden

Abonneer u op onze nieuwsbrief

Exclusieve inhoud van hoge kwaliteit over effectieve visuele
communicatie in de wetenschap.

- Exclusieve gids
- Ontwerp tips
- Wetenschappelijk nieuws en trends
- Handleidingen en sjablonen